Doğunun gizemli ve renkli kültürlerinden biri olan Çin, yüzyıllardır devam eden derin köklere sahip birçok gelenek ve kutlamayı içinde barındır. Bu geleneklerin en parlak ve coşkulu olanlarından biri de Çin Yeni Yılı'dır.

Bu özel kutlama, her yıl farklı bir hayvan sembolüyle temsil edilen Çin astrolojisinin döngüsüne dayanır ve toplumun ruhunu canlandıran, renkli etkinliklerle dolu bir zamanı işaret eder.

Çin Yeni Yılı dünyada en fazla kutlanan beş festival içerisinde yer alır. Çin’deki en önemli tatillerden biri olan Çin Yeni Yılı, Çin diasporasının bulunduğu diğer ülkelerde de kutlanır.

Çin Yeni Yılı Tarhiçesi

Yeni Yıl kutlamaları (MÖ 1600-1100) yılları arasında Shang Hanedanlığı döneminde kış ayının sonunda ilkbaharın gelişini kutlamak ve tanrılarına ile atalarına adak adamak amacıyla ortaya çıktığına inanılmaktadır.

1914 Çin Cumhuriyeti döneminde resmi tatil olarak kabul edilmiştir. Ancak kutlamalar Kültür Devrimi sırasında Çin Komünist Partisi lideri Mao Zedung İdaresi geleneksel Çin Yeni Yıl kutlamasını yasaklamış ve Batı ile aynı Gregoryan takviminin takip edilmesine izin vermiştir.

Ancak 20. Yüzyılın sonunda, Çinli liderler Çin geleneğini tekrar uygulamak için daha fazla istekli olmuşlardır. 1996 yılında Çin hafta boyunca tatili kurumsallaştırmış ve ismini İlkbahar Festivali olarak adlandırmıştır. Bu tatil insanlara ata evlerine seyahat etme ve yeni yılı kutlama imkanı sağlamıştır.

Çin Ay Takvimi

Çin Ay takvimi, din ve hanedanlıkla ilişkilendirilen ve sosyal rehberlik işlevi taşıyan bir takvimdir. Takvim yapısı sürekli değişmektedir ve İmparatorun gücü ile bir bölgeden diğerine göre yeniden ayarlanmaktadır.

Çin Ay Güneş takvimi 60 yıllık bir döngüye ayrılır ve her döngü 12 yıllık 5 daha küçük döneme bölünmüştür. Her yıl, Çin burçları kuşağında bir hayvan tarafından temsil edilir. Bu hayvanlar arasında "Fare, Öküz, Kaplan, Tavşan, Ejderha, Yılan, At, Koyun, Maymun, Horoz, Köpek ve Domuz" bulunmaktadır.

Çin Yeni Yılı birçok efsane ve gelenekleri içerir. Festival aynı zamanda geleneksel olarak tanrıları ve ataları onurlandırmak için özel bir zamandır. Çin’de Yeni Yılın Kutlanması bölgesel gelenek ve görenekler açısından farklılıklar gösterir. Yeni Yıl Arifesi, Çinli ailelerin bir araya gelip yıllık aile yemeklerinde birlikte vakit geçirmeleri için de güzel bir fırsat sunar. Çinliler, nerede olurlarsa olsunlar, Çin Yeni Yılı'nda aileleriyle bir araya gelmek için evlerine dönerler.

Çin Yeni Yılı, İlkbahar Festivali veya Ay Yeni Yılı olarak bilinen festival geleneksel Ay-Gün olarak Çin Takviminde yeni yılın başlangıcıdır. Yılın ilk gününü takip eden akşamdan 15. gününde yer alan Fener Festivaline kadar devam eder. Çin Yeni Yılının ilk günü 21 Ocak ve 20 Şubat arasında görülen yeni ay ile başlar.

Çin astrolojisinde, her yeni yıl farklı bir hayvana geçişi işaret eder. Çin zodyak hayvanları sırasıyla: Sıçan, Öküz, Kaplan, Tavşan, Ejderha, Yılan, At, Keçi, Maymun, Horoz, Köpek ve Domuz'dur. Her hayvana 12 yılda bir tekrar sıra gelir.

• 2021 - Öküz Yılı

• 2022 - Pars Yılı

• 2023 - Tavşan Yılı

• 2024 - Ejderha Yılı

Çin Yeni Yılını Kutlayan Ülkeler

Çin Anakarası, 3 - Resmi tatil günü / 7 - fiili tatil günü olarak kutlanır. Bu üç resmi tatil günü, hafta sonu öncesi ile birleştirilerek 7 gün olarak kutlanır.

Malezya (2), Singapur (2), Brunei (1), Hong Kong (3), Macau (3), Endonezya (1), Filipinler (1), Güney Kore (3), Tayvan (4), Tayland (1), Vietnam (3), Surinam (1) gün olarak kutlanır.

Çin Yeni Yılı, New York, Londra, Vancouver, Sidney ve birçok farklı şehirde de kutlanmaktadır. Çin Yeni Yılı kutlamalarına dünya nüfusunun altıda biri katılır.

Çin'e seyahat planlarınız yaparken, Çin Yeni Yılı'nın tarihini bilmekte fayda var. Bu dönemlerde çoğu iş yeri kapalı olabilir ve bu tarih yıldan yıla değişiklik gösterir.

Çin Yeni Yılı Aktiviteleri ve Sembolleri

Yeni Yıl aynı zamanda her aile için evlerini temizleme imkanı sunar. Bunu talihsizliklerini silip süpürmek ve iyi şansı eve davet etmek için de gerçekleştirirler.

Diğer bir adet de pencerelerin ve kapıların kırmızı kesik kağıtlarla ve beyitlerle dekore edilmesidir. Bu kağıtlarda ve beyitlerde yer alan popüler tema ise iyi talih veya mutluluk, zenginlik ve uzun yaşam ile ilgili iyi temennileri içerir.

Diğer aktiviteler içerisinde, kırmızı renkli kağıt zarflarda para verme ve maytaplarla ışıklandırmalar bulunur.

"Guo Nian Hao" “Mutlu Yeni Yıl” demek olup, Yeni Yıl kutlamalarında yaygın olarak kutlanır. Çinliler aynı zamanda birbirlerini Mandarincede "gōngxǐ fācái", Kantoncada "Kung hei fat choi" “Mutlu ve Refah içinde Yeni Yıl Dileriz” anlamında kutlarlar.

Yeni Yıl dekorasyonları tipik bir şekilde kırmızı renklerden oluşur. Çin kültüründe kırmızı renk mutluluk, zenginlik ve refah getirmekte, kötü ruhları ve kötü şansı ise uzaklaştırmak anlamı taşır.

Bu dönemde iş hayatı hemen hemen durma noktasına gelir. Ev ve aile temel odak noktası haline gelir. Gıda ve kağıt ikonları ritüel olarak tanrılara ve atalara sunulur.

İlk Bahar Festivali

Çin Yeni Yıl isminden İlkbahar Festivaline değişmesiyle, daha genç jenerasyonun bazı üyeleri için, tatil aile bağlarını yenilemek ve işten rahatlamak amacıyla bir fırsat haline gelmiştir.

Çin Yeni Yıl kutlamaları korku ve efsanelerden doğmuştur. Efsaneler her yılın sonunda köylülere saldıran ve onları öldüren vahşi canavar Nian’dan bahsetmektedir. Yüksek tonda sesler ve parlak ışıklar canavarı korkutup uzaklaştırmak amacıyla kullanılmış ve Yeni Yıl kutlamaları doğmuştur. Diğer Batılı ülkelerde kutlanan yılbaşı gecesi gibi en büyük kutlama tatilin arifesinde gerçekleşmektedir.

Fener Festivali

Yeni yılın 15. Günü Fener Festivali olarak bilinir ve Çin Yeni Yıl Kutlamalarının son günüdür. Sokaklarda her türlü fener yakılmakta ve eğlence için genellikle şiirler ve bilmeceler yazılır. Aynı zamanda tekerleklerde yılın hayvanını temsil eden kağıt fenerler yaratılmaktadır.

Önemli Semboller

Kırmızı Zarf

Mandarincede “hong bao” denilen para ile dolu kırmızı zarflar çocuklara verilir. Eğer bekarsanız, çalışıyorsanız ve para kazanıyorsanız, sizden daha genç olanlara “hong bao” parasını vermeniz beklenir.

Kırmız renk Çin kültüründe iyi şans, talih ve mutluluk veya bolluk anlamına gelir. Kutlamalarda da genellikle dekorasyon malzemesi olarak kullanılır.

Ejderha

Ejderha, Çin kültüründe insanların kendilerini efsanevi yaratıkların soyundan geldiğini düşünmelerinden dolayı büyük bir öneme sahiptir.

Yeni Yılın 5. gününde, işe dönüş yapan insanlar ofis binalarının önünde ejderha dansı performansları sergileyerek bu geleneği kutlarlar.

Yeni Yılın 15. gününde ise ejderha dansı performansları daha da artar.

Ejderha, zenginlik, iyi şans ve parlak bir gelecek temsil eder.

Yeni Yıl Yemek Alışkanlıkları

Çin Yeni Yılı Arife yemeği yılın en önemli yemeğidir. Aileler akşam yemeği için belirlenen bir akraba evinde bir araya gelirler. Ancak son dönemlerde bu kutlamalar genellikle restoranlarda verilir. Restoranlar ise aylar öncesinden rezervasyonları alırlar.

Ayrıca bazı aileler kendi evlerinde yemek pişirmek için profesyonel aşçıları kiralarlar. Yeni Yıl Arifesinde aşçılar genellikle bir evden diğerine koşarak farklı evlerde akşam yemeklerini hazırlamaya çalışırlar.

Çin Yeni Yılı 15 Günlük kutlama ile kutlanır ve her gün birçok aile akrabalarının evlerini ziyaret ederek kutlama yaparlar. Şenlikler bazen gün boyunca bir ailenin akrabaları için hem öğlen hem de akşam yemeklerini pişirerek sonlandırılır.

Yeni Yıl Yemekleri

Yılbaşı gecesi, geniş aile, son yemek olarak bolluğun simgesi olan ve bu nedenle yenmesi gerekmeyen bir balığı içeren bir yemek için masanın etrafında toplanırdı. Yeni yılın ilk beş gününde uzun bir yaşamı simgelemek amacıyla insanlar “noodles” yerler.

Yeni yılın son günü yani 15. gününde de tam ay şeklinde yuvarlak Çin mantısı aile birliği ve mükemmelliğinin işareti olarak paylaşılmaktadır.

Popüler Yemekler

• Sekiz Hazineli Pirinç: Pirinç, ceviz, farklı renkli kuru meyve, üzüm, tatlı kırmızı fasulye ezmesi, hünnap hurması ve badem

• “Tang Yuan” siyah susam pirinç topu çorbası

• Tavuk, ördek, balık ve domuz yemekleri

• “Song Gao,” Gevşek Kek” olarak bilinen bu kek iri öğütülmüş pirinçten yapılır ve küçük tatlı yuvarlak kek haline getirilir.

• “Jiu Niang Tang” Tatlı Şarap Pirinç Çorbası olup, küçük pirinç toplarını içerir.