Görsel dünya, renklerin taşıdığı anlamlarla zenginleşirken, farklı kültürlerde bu renklerin sembolizmi de derin anlamlar taşır. Renkler, kültürel kodların ve inançların bir yansıması olarak çeşitli toplumlarda farklı anlamlar kazanır ve hatta farklı dinlerde özel anlamlar taşır. Bu yazımızda, renklerin kültürel çeşitlilik içinde nasıl algılandığına ve yorumlandığına dair detayları keşfedeceğiz.
Renklerin Kültürel Anlamları
Genel Anlamı
Ölüm, kötülük, ağırbaşlılığı ve yas durumunu simgeler.
Siyah güç ve otoriteyi temsil eder.
Kuvvetli duyguları anımsatır.
Işığın yokluğunu ve karanlığın varlığını temsil eder.
Gücün ve gelişmişliğin sembolüdür.
Farklı Kültürlerdeki Anlamları
Çin: Genç çocukların rengidir
Japonya: Bilinmeyeni, kötü şansı, mükemmelliği ve sınıfı
Hindistan: Dokunulmazlığı (kaçınılmalıdır)
Tayland: Acıyı ve çürümeyi
Büyük Britanya: Yas, uygun kıyafeti, taksileri
İspanya: Zenginliği
Yugoslavya: Eskinin kıyafeti
Mısır: Yeniden doğuş (Batı kültürünün tersi)
Aztek: Savaş, din
ABD: Güç, ölüm, kötülük ve iş kıyafetinde gücü çağrıştırır
Batı: Cenazeleri, ölümü, yası ve sevgililer gününü (turuncu ile birlikte), kötü arkadaşları ve isyanı
Genel Anlamı
Saflık, kar, teslimiyet ve olumlu durumu simgeler.
Doktorlar beyaz ceket giyerler ve gelinlerin geleneksel kıyafetleri beyaz renkten oluşmaktadır.
Beyaz renkli çitler mutlu ve güvenli bir evi temsil eder.
Barış güvercininin rengidir.
Steril ortamları ve inceliği çağrıştırır.
Kirli beyaz, nötr bir renktir.
Saf beyaz, parlak bir renk olarak kabul görür.
Görme duyusunda yorgunluğa sebep olur.
İnsan gözü için oldukça görünür bir renktir.
Birçok din ruhsallığı, umut ve masumluğu simgelemek için beyaz rengi kullanır.
Evrensel olarak teslim anında beyaz bayrak sallanır.
Farklı Kültürlerdeki Anlamları
Asya: Asya ülkelerinin birçoğunda yas durumunu ifade eder
Çin: Ölüm, yas (dikkatle kullanılmalı)
Hindistan: Aşırı mutluluk
Japonya: Karanfil ölümü simgeler ve kutsal bir renk olup, saflığı ve gelini çağrıştırır
Afrika: Zafer ve saflığı
İtalya: Çocukların cenazelerinde giyilir
Doğu: Cenazeleri, yardımsever insanları ve çocukları, evliliği, yas, barış ve seyahati
Batı: Gelin, melek, iyi arkadaşlar, hastane, doktorlar ve barış (beyaz güvercin)
Genel Anlamı
Sıcak, tutku, öfke, saldırganlık, kanı simgeler.
Kanın rengi olup, hayatı ifade eder.
Ateş, enerji, tutku ve sevgiyi ifade eder.
Savaş ve öfkeyi çağrıştırır.
Gökkuşağının en uzun olan yayının rengidir.
Alacakaranlıkta ilk ortadan kalkan renktir.
Işığın en uzun dalga boyudur.
Aztek’lerde kırmızı renkli boya, altın metalinden daha kıymetliydi.
Kırmızı renk çok fazla dikkat çeken bir renktir.
Siyah ve beyaz renkten sonra ilk olarak isimlendirilen renktir.
Kırmızı tehlikeyi temsil eder ve kavgayı tetikleyen bir renktir.
Kırmızıdan kaçamayız, ancak dikkat edilmesi gereken bir renktir.
Farklı Kültürlerdeki Anlamları
Çin: İyi şans, mutluluk, kutlama
Japonya: Dinsellik, bolluk
Yahudi Dininde: Fedakarlık, günahlar
Hindu Dinide: Neşe, hayat, enerji ve yaratıcılık
Hindistan: Saflık, doğurganlık, zenginlik
Güney Afrika: Yas
Rusya: Bolşevikler, komünizm ve güzellik
ABD: Cumhuriyetçi Parti
Doğu: Gelinlerin giydiği elbise
Batı: Heyecan, tehlike, aşk, tutku ve durdurma
Genel Anlamı
Sükunet, barış, gökyüzü ve üzüntü durumunu simgeler.
Dünya nüfusunun yarıya yakın kısmının en fazla tercih ettiği bir renktir.
Sembol olarak biraz zayıf bir renktir, çünkü herhangi bir tehdit içermemektedir.
Tüm kültürler içerisinde en az nefret edilen bir renk olup, küresel renkler içeri-
sinde en güvenilir olanıdır.
Yunanlılar kapılarını mavi renge kendilerini kötü ruhlardan korumak için boyarlar.
İsrail’de açık mavi ve beyaz milli renkleri olup, bu renklerin ticari olarak istismar edilmesi hoş karşılanmamaktadır.
Çin ve ABD’de “Mavi Film” müstehcen anlamında kullanılmaktadır.
Farklı Kültürlerdeki Anlamları
Çin: Ölümsüzlük, “mavi film” müstehcen anlamında kullanılmaktadır
Japonya: Günlük yaşam
Kore: Yas
İran: Cennet ve ruhsallık
Mısır: Erdem, kötülüğün uzaklaştırılması
Meksika: Güven, sessizlik, yas
Belçika: Diğer Batı kültürlerinin tersine mavi kız bebekler için, pembe ise erkek bebekler için tercih edilmektedir.
ABD: Bağımlılık, güven, otorite
Batı: Depresyon, üzüntü, muhafazakarlık, güvenirlilik, işbirliği
Genel Anlamı
Güneş, ışık ve iyimserlik kavramlarını sembolize eder.
Olumlu: akıl ve zeka
Olumsuz: sahtelik ve korkaklık, ihanet, kıskançlık, hilekarlık, hastalık, zarar durumu ve yaşlılık
Çinliler dünyanın hiçbir yerinde verilmeyen önemi bu renge vermektedirler.
Batı kültürleri için esas olarak neşe ve mutluluk ifade etmektedir.
1960’lardan beri devam eden “Gülümseyen Yüz”, mutluluk ikonu olarak hala popülerdir.
Farklı Kültürlerdeki Anlamları
Çin: Gıda, kraliyet
Polonya: Kraliyet ve tanrısallık
Mısır: Yas
Japonya: Cesaret, hayat
Hindistan: Tüccar, sarı ve safran sarısı (sarı turuncu) kutsal ve iyilik renkleri olarak kabul görür.
İsrail: Orta Çağda Yahudileri sınıflandırmak için kullanılırdı. Hitler bu geleneği 20. yüzyılda tekrar hayata geçirmiştir.
İslam: Mükemmel bir inancı
Yunanistan: Üzüntü
Fransa: Kıskançlık
Rusya: Geleneksel nikah rengini
Batı: Umut, zarar ve korkaklık
Genel Anlamı
Doğa, sessizlik, umut, doğurganlık, ilkbahar, yeniden doğuş, para, çimen kavramlarını sembolize eder.
Maviden sonra en çok tercih edilen bir renktir.
Sessizlik, sükunet ve doğallık anlamlarını sembolize eder.
Köklü gelenekler bu renkten olumsuz anlam çıkarmaktadır.
Hastalığı ifader eder.
ABD’de göçmenler için yeşil kart uygulaması vardır.
İspanya’da yeşil renkli camdan yapılmış şişeler makbul değildir.
Farklı Kültürlerdeki Anlamları
Çin: Yeşil şapka kötü bir izlenim bırakmaktadır. Kötü ruhları defetmek, yeşim taşını, erdemi ve güzelliği temsil eder.
Japonya: Taze ve gençliğin yeni yaşamını temsil eder, ayrıca sonsuz yaşamın sembolüdür.
Hindistan: İslamiyet
İrlanda: Ülkenin tamamının ve Güney’deki İrlandalı Katoliklerin sembolüdür
İslam Dünyası ve Orta Doğu: Hayat ve İslam
İsrail: Kötü haberi,
Suudi Arabistan: Zenginlik ve prestiji
İngiltere: “İngiliz yarış arabası yeşil renktedir" (koyu yeşil renk yüksek hız ve performanslı arabaları sembolize eder)
Batı: İlkbahar, yeni doğum, ilerleme, Saint Patrick Günü, Yılbaşı rengidir (kırmızı ile birlikte)
Genel Anlamı
Ruhsallık, saygınlık ve yas kavramlarını sembolize eder.
Mavinin sükuneti ile kırmızının uyarısının dengelenmiş halidir.
Açıkça tanımlanmazsa huzursuzluk ve sıkıntıya neden olabilir.
Yaratıcı ve farklı yapıdaki kişiler tarafından sıklıkla kullanılmaktadır.
Ergenlik çağındaki gençlerin en çok sevdiği renkler arasındadır.
Mor sevginin ve nefretin rengidir.
Pakistanlı ve Meksikalı erkekler mor rengini sevmezler.
Yüksek mevki, kültürü, zarafeti, tutkuyu, ruhsallığı, , sihri ve kraliyeti sembolize eder.
Kendini beğenmişliği, acımasızlığı ve yası sembolize eder.
Farklı Kültürlerdeki Anlamları
Çin ve Peru: Fazla aranılan bir renk değildir
Japonya: Zenginlik, pozisyon ve imtiyaz
Tayland, Brezilya, Meksika: Yas rengidir (özellikle dullar için
Tibet: Kutsal
İran: Mistizmin rengidir
Hindistan: Yumuşama ve üzgün olma
Ukrayna: Dayanıklılık, sabır ve güven
Mısır: Erdem ve inanç
Brezilya: Ölümü
İtalya: Ölüm, şehitlik, acı çekme
İngiltere: Prestij, kraliyet cenazeleri
Latin Amerika: Adi ve basit
ABD: Cesaret, yüreklilik (asker)
Doğu: Zenginlik ve refah
Batı: Kraliyet
Genel Anlamı
Sıcak, günbatımı, enerji ve yaratıcılık kavramlarını sembolize eder.
Güneşin batışı, portakal ve balkabağının rengi olup, genellikle sıcaklık ve arkadaşlık duygusunu veren bir renktir.
Diğer renklerden çok daha fazla tartışma yaratacak bir renktir.
Amerika’da ucuz imajı veren bir renktir.
Farklı Kültürlerdeki Anlamları
Çin ve Japonya: Mutluluk ve aşk
Hindistan: Alçakgönüllülük ve fedakarlık,
Hindu: Ulu olma durumu
İrlanda ve İngiltere: Dini (Protestanlar),
Hollanda: Kraliyet ailesinin amblem rengi ve kutlama rengidir
ABD: Pek hoşlanılmayan bir renktir (Cadılar bayramı hariç)
Latinler ve Fransa: Kuvvetli bir çekiciliği vardır,
Batı: Cadılar Bayramı (siyahla birlikte) yaratıcılık ve sonbaharı
Genel Anlamı
Şirin, ahlakı ve aşkı temsil eder.
Aşk, arkadaşlık, uyum, içtenlik, merhamet ve gevşeme
Nazik duyguların bir ifadesidir.
Kötülüğün alt edilmesinin bir göstergesi olup, onuru, aşkı, ahlaki durumu, arkadaşlığı ve genel bir başarıyı ifade eder.
Feng Shui renkleri içerisinde enerjiyi yatıştıran bir renk olarak bilinir.
Uluslararası Göğüs Kanseri sembolü rengidir.
Farklı Kültürlerdeki Anlamları
Kore: Güven
Japonya: Sağlıklı bir hayat ve erkeksilği temsil eder.
Belçika: Erkek çocuk (diğer Batı kültürlerinin tersi bir durumdur)
Hindu: Kalbin ve hayatın merkezini
Doğu: Evlilik
Batı: Aşk, bebekler (özellikle kız bebeklerini), sevgililer gününü
Genel Anlamı
Kurnazlığı, dengeyi, bilgiyi ve soğukluğu sembolize eder.
Gri, akıl ve bilgiyi çağrıştıran bir renktir.
Uzun süre dayanan, klasik anlamı vardır. Aynı zamanda modaya uygun ve rafine olma durumu söz konusudur.
Ağırlığı olan, muhafazakar ve otoriteyi çağrıştırır.
Kontrolü temsil etmekte ve fazla göze çarpmamaktadır.
Uzlaşmayı ifade eder. Bunun nedeni ise beyaz ve siyah arasındaki bir renktir.
Mükemmel nötr bir renktir.
Aynı zamanda yalınlığı, sahteliği ve yoksulluğu da çağrıştırmaktadır.
Birçok kültürde çağdaş teknoloji ve mimarlık alanı ile örtüşür.
Dünyada arabalarda kullanılan en popüler olan renktir.
Farklı Kültürlerdeki Anlamları
Asya, Pasifik Kıyıları: Ucuzluk
Japonya: Olgunluk, muhafazakarlık ve yaşlılık
Doğu: Yardımcılar, seyahat
Almanya: Ulusal özel bir ürün
ABD: Pahalı bir durum, sakinlik ve nezaket
Batı: Sıkıcılık, monotonluk, basitlik, hüzünlü bir durum
Genel Anlamı
Kararlılık, konfor, ağırbaşlılığı, monotonluğu sembolize eder.
İstikrarı, güvenirliliği ve yakınlaşabilmeyi ifade eder.
Dünya ve doğa ile iç içe olan renk kahverengidir.
Dayanıklılığı, güvenliği, arkadaşlığı, sıcaklığı, evi ve bütünlüğü sembolize eder.
Komikliğin eksikliğini, karmaşık olmayanı ifade eder.
Farklı Kültürlerdeki Anlamları
Japonya: Doğal renk olarak hoşlanılır
Hindistan: Yas
Avustralya Aborjinleri: Toprak rengi
Kolombiya: Satışların iyi gitmediğini gösterir.
Budizm, Hıristiyanlık: Alçakgönüllülük
Amerikan Yerlileri: İç disiplin gücünü
Batı: Sağlık, bedensellik, güvenirlilik, sadık olma
Genel Anlamı
Güneş, hazine ve zenginlik kavramlarını sembolize eder.
Altın, Zenginlik
Mükemmellik
Prestij, Başarı, Soyluluk
Tanrısallık
Savurganlık
Kendini beğenmişlik
Farklı Kültürlerdeki Anlamları
Doğu: Zenginlik ve güç
Japonya: Savurganlık ve gösteriş
Çin ve Tibet: Zenginlik ve prestij
İran: Çok fazla tercih edilen bir renktir.
İngiltere: Kraliyet ve bazen ikinci sınıfı sembolize edebilir.
Batı: Zenginlik
Farklı Dinlerde Renklerin Anlamı
İslam
İslam'da yeşil rengin özel bir önemi olduğu düşünülmekle birlikte, ne Kuran'da ne de hadislerde İslam'ı temsil eden spesifik bir renk belirtilmiştir. Ancak zaman içinde, Müslümanlık ve İslam inancıyla belli renkler ve semboller özdeşleşmiştir. Kuran'da yeşil renk, cennetle ilişkilendirilir ve tarih boyunca Şii İslam tarafından öne çıkarılmıştır, buna karşın siyah renk Abbasiler tarafından kutsal olarak kabul edilmiştir. Yeşil, Suudi Arabistan ve İran gibi İslam ülkelerinin ulusal bayraklarında sıkça kullanılmıştır.
İslam Halifeliği döneminde, farklı fraksiyonlar kendilerini temsil etmek için belirli renkleri benimsemiştir. Örneğin, Abbasi Halifesi siyah kıyafetler giyip siyah bayraklar kullanarak Emevilerle olan mücadelesini simgelemiştir. Günümüzde İran'da dindar kadınların siyah çarşaf giymesi ve Ayetullah destekçilerinin siyah örtü kullanması bu geleneğin devamı niteliğindedir. Peygamberin soyundan gelen bazı kişiler siyah turban takar.
Beyaz ise İslam'da saflık ve barışın rengi olarak kabul edilir ve özellikle Cuma namazları ve Hac sırasında giyilen kıyafetlerde tercih edilir. Beyaz, Hacca giden Müslümanların giydiği ihramın rengidir ve manevi temizliği simgeler. Dolayısıyla, İslam'da yeşil ve beyaz renklerin özel bir yeri ve anlamı vardır.
Hıristiyanlık
Hıristiyanlık geliştikçe ve yayıldıkça, eski pagan geleneklerinin renklerle olan ilişkisi yavaş yavaş sona ermiştir. Örneğin, yeşil renk pagan seremonilerinde kullanıldığı için başlangıçta Hıristiyanlar tarafından yasaklanmış, fakat sonradan ayin sezonuyla ilişkilendirilmeye başlanmıştır. Sarı renk, Yunan tanrılarının genellikle sarı saçlarla veya sarı kıyafetlerle tasvir edilmesi nedeniyle arzu edilmeyen bir renk olmuş, ayrıca neşe ve ihtişamın sembolü olduğu için Hıristiyanlarca reddedilmiştir.
Klasik dönemde, kırmızı ve sarı popüler renkler arasındaydı. Kırmızı, Hıristiyanlığın yayılmasına rağmen popülaritesini korumuş, sarı ise kıskançlığın ve ihanetin simgesi haline gelmiştir. Yehuda İskariot'un sarı kıyafetle portresi çizilmiştir. 16. yüzyılda Fransa'da vatan hainlerinin kapıları sarıya boyanmış, İspanyol kafirleri ceza olarak sarı haç takmıştır. Hıristiyanlıkta dördüncü yüzyıla kadar beyaz renk, uygun renk olarak kabul edilmiştir. Kutsal kitap, beyaz dışında kırmızı, yeşil ve siyahın genel kullanımı için; morun ise özel durumlar için uygun olduğunu belirtir. Mor, Katolik kilisesinde oruç ve ibadet rengi olarak önem kazanmıştır.
Yeşil, kutsal sevgi ve ayinlerle ilişkilendirilirken, rahip adayları beyaz elbise giyer ve bu renk cemaat tarafından kutsal kabul edilir. Mor, beyaz ve yeşil bir denge oluştururken, siyah uzun süre pagan cehennem simgesi olarak kaldıktan sonra, şimdi rahipler tarafından giyilen renk ve bir papazın bağlılığının sembolüdür. Papa Pius V (1566-1572), kırmızı, beyaz, yeşil, mor ve siyahı Katolik kilisesinde resmi renkler olarak belirlemiş, her rengin özel bir anlamı olduğunu vurgulamıştır.
Roma Katolik kilisesinde renkler, rahiplerin rütbesini göstermek için de kullanılır; kardinaller tamamen kırmızı giysiler giyerken, Papa beyaz giysiler giyer ve yeni bir Papa seçildiğinde Vatikan'dan yükselen beyaz duman, saflık ve iyiliğin simgesidir. Hıristiyan imparatorlar genellikle güç, itibar ve rütbenin sembolü olan altın ve mavi renkleri kullanmıştır.
Hıristiyanlığın birçok çeşidi olmasına rağmen, Katolik kilisesinin belirlediği renk kuralları genelde diğer tarikatlar tarafından da benimsenmiştir. İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana, Orta Çağ'dan kalan eski semboller yavaş yavaş terk edilmiş ve daha geniş bir renk yelpazesi, resmi giysilerde ve kilise dekorasyonlarında kullanılmaya başlanmıştır.
Musevilik
Musevi dini, tarihi ve doktrinleriyle en eski dinlerden biri olup, Tevrat'taki etik prensiplere dayanır. Yahudi tarihi ve öğretileri, Hıristiyanlık, İslam ve Samirilik gibi diğer dinleri etkilemiştir. Tevrat'ta renkler, önemli ilkeleri ve ahlaki değerleri sembolize etmek için sıklıkla kullanılır.
Mavi renk, Musevi dini içinde gökyüzünün ve denizin rengi olarak kutsallığı, yüksekliği, derinliği ve dengeyi temsil eder. Tanrı'nın nurunu simgeleyen bu renk, Musevi erkeklerinin sabah dualarında giydikleri Tallit'in ve dindar Yahudilerin giydiği Tallit Katan'ın püsküllerinde kullanılır. İsrail bayrağında, mavi renkli Davut yıldızı iki mavi şerit arasında yer alır. Modern Yahudilikte, “mavi-beyaz” renkleri, özellikle yerel ürünleri vurgulamak için ithal mallarla karşılaştırıldığında, birbirleriyle eşanlamlı olarak kullanılır.
Hindu
Hindu dini ve kültüründe renklerin derin sembolik anlamları vardır, ana renkler kırmızı, sarı (zerdeçal), yeşil ve beyaz olarak belirginleşir. Kırmızı, duygusallık ve saflık temsil eder; evlilik törenleri ve dini festivallerde yaygın olarak kullanılır. Safran, en kutsal renk olarak ateşi, saflığı ve dini özveriyi temsil eder ve aynı zamanda ruhani arayışın bir simgesidir. Yeşil, hayat ve mutluluğu ifade eder, festival rengi olarak kabul edilirken, sarı, bilgi, mutluluk ve ruhsal gelişimin rengidir. Beyaz, saflık, barış ve bilgiyi temsil eder, ölümün ardından yas rengi olarak kullanılır. Mavi, yaratıcılık ve doğal dünyayla (gökyüzü, okyanuslar) ilişkilendirilir ve Hindu tanrıları Rama ve Krishna'nın koruyucu niteliklerini sembolize eder.
Budizm
Budizmde, Vesakha sırasında, Buda'nın doğumu ve aydınlanmasını kutlamak için dindar Budistler beyaz kıyafetler giyer ancak zihinsel ve ruhsal halleri, "gökkuşağı gövdesi" olarak adlandırılan, tüm renkleri içeren bir durumu simgeler ki bu, Nirvana'ya giden yolculukta tüm dünyasal bilginin elde edilmesini işaret eder. Renkler Budizm'de sadece yüzey dekorasyonunu aşarak derin manevi ve zihinsel durumları simgeler. Temel renkler arasında mavi, beyaz, kırmızı, yeşil ve sarı yer alır, her biri Budizm'in önemli öğretileri ve figürleri ile ilişkilidir.
Mavi, sükuneti ve bilgeliği; beyaz, saflığı ve bilgiyi; kırmızı, yaşam gücü ve korumayı; yeşil, gençlik ve enerjiyi; sarı ise tevazu ve maddi olmayanın önemini simgeler. Bu renkler aynı zamanda belirli Buda figürleriyle ilişkilendirilir ve Budist inancının temel yönlerini yansıtır. Örneğin, mavi Akshobhya Buda ile, beyaz Vairocana ile, kırmızı Amitabha ile, yeşil Amoghasiddhi ile ve sarı Gautama Buddha ile ilişkilidir. Budizm'de renkler, dini törenlerde, meditasyon pratiğinde ve rahiplerin giysilerinde manevi dönüşümü teşvik eden ve inancın özünü yansıtan önemli unsurlardır.
Kaynaklar
Handbook CrossCultural Marketing; Paul A. Herbig 1997
What does culture have to do with color? SherwinWilliams
Human Color Perception, Cognition, and Culture: Why “Red” is Always Red Timothy King Department of Anthropological Sciences, Stanford University, Stanford, California
Color: Cross Cultural Marketıng Perspectives As To What Governs Our Response To It. Sable, Paul, Kutztown University of Pennsylvania
Colours Across Cultures: Translating Colours in Interactive Marketing Communications Mario De Bortoli & Jesús Maroto
Website Design and Culture: An Empirical Investigation1 Dianne Cyr, Joe Ilsever, Carole Bonanni, and John Bowes Simon Fraser University
