Farklı ülkelerden insanlar arasındaki iletişimde sıklıkla yanlış anlaşılmalar yaşanabilir. Bu anlaşmazlıkların temel sebeplerinden biri, yüksek ve düşük kontekstli mesajlar arasındaki farklardır.
Bu kültürel farkındalık, karşılıklı anlayışı artırarak, yanlış anlaşılmaları azaltabilir ve daha saygılı bir iletişim ortamı oluşturur. Peki, yüksek ve düşük kontekst mesajlar tam olarak ne anlama gelir? Öncelikle kontekst kavramından başlayalım.
Kontekst kelimesi, Fransızca "contexte" sözcüğünden türemiş olup, Türk Dil Kurumu'nda "olaylar, durumlar, ilişkiler örgüsü, bütünlük, bağlam" olarak tanımlanır. Kontekst (veya bağlam), olayları çevreleyen bilgileri ve bu bilgilerin olayın anlamıyla olan sıkı ilişkisini ifade eder.
Kontekst, bir olayın veya mesajın anlamını etkileyen çevresel bilgiler ve koşulların bütünüdür. Edward Hall ve Mildred Hall'ın "Understanding Cultural Differences" (1990) çalışmasında, dünya kültürleri yüksek konteksten düşük kontekste doğru bir ölçekte sıralanmıştır.
Japonya, Arap ülkeleri ve Akdeniz çevresindeki ülkeler, aile, arkadaşlar, meslektaşlar ve müşteriler arasındaki kapsamlı bilgi ağları sayesinde yüksek kontekstli kültürler olarak sınıflandırılmıştır. Bu toplumlarda insanlar birbirleri hakkında derinlemesine bilgiye sahip olduklarından dolayı, günlük iletişimlerinde fazladan bilgi aktarımına gerek duymazlar.
ABD, Almanya, İsviçre, İskandinav ve diğer bazı Avrupa ülkeleri ise, insanlar arası bağların zayıf olması ve bireycilikten kaynaklanan özellikler nedeniyle düşük kontekstli kültürler olarak tanımlanmıştır. Bu ülkelerdeki insanlar, olayların detaylarının açıkça iletilmesini bekler çünkü bağımsız olarak hareket ederler ve bilgiyi serbestçe paylaşmazlar.
Yüksek Kontekst Kültürün Özellikleri
Yüksek kontekst, iletişimde veya mesajda bilginin büyük bir kısmının daha önceden karşıdaki kişi tarafından bilindiği varsayılır. Bu nedenle, iletilen mesajın sadece küçük bir kısmı açıkça ifade edilir.
Yüksek kontekst kültürlerde, iletişim sistemi insani ilişkilerin yakınlığı, iyi yapılandırılmış sosyal hiyerarşi ve kuvvetli davranış normlarından etkilenir.
İnsanlar birbirlerinin konuşmalarını bekleyerek konuşurlar ve konuşmacının konuşmasına nadiren müdahale edilir.
İletişim doğrudan olmayan, muğlak bir biçimde ve ahenk içerisinde, çekingen ve ölçülü bir tavırda yürütülür.
Yüksek kontekste sahip kültürde insanlar daha fazla bilgiye sahiptir ve sözlü iletişimden daha çok sözsüz iletişime önem verilir.
Yüksek kontekstli kültürlerde, tarihi kökenler ve uzun süreli ilişkiler nedeniyle topluluklar genellikle çok daha sabit ve değişime dirençlidir.
Bu kültürlerde insanlar, geçmişlerine, sosyal statülerine, kurdukları ilişkilere ve din gibi temel değerlere derin bir bağlılık sergilerler. Bu tür topluluklarda, ortak geçmişe ve uzun süreli ilişkilere dayanan bir bilgi birikimi önem taşır, bu da iletişimde ve karar alma süreçlerinde daha az açıklamaya ve detaya ihtiyaç duyulduğu anlamına gelir.
Bu yüzden, yüksek kontekstli kültürlerde değişim yavaş gerçekleşir ve toplumsal yapının sıkı sıkıya korunduğu görülür.
Yüksek Kontekste Sahip Ülkeler Hangileridir?
Düşük Kontekst Kültürün Özellikleri
Düşük kontekst ise yüksek kontekstin tam tersidir. Bilginin büyük bir çoğunluğunun açık ve net bir biçimde karşı tarafa verilmesi gerekir.
Düşük kontekstin en önemli özelliği iletişimin doğrudan ve belirgin bir biçimde yürütülmesidir, ancan bu şekilde gerçek anlam ve hisler karşı tarafa geçirilir.
Düşük kontekste sahip kültürler kolektivist ve grup harmonisi yerine ferdiyetçiliğe değer verirler. Grubun ihtiyaçları yerine fertlerin ihtiyaçlarının ve amaçlarının önceliği vardır.
Bu yüzden insanlar bilgiyi kendilerinde saklar ve bilgi tabana yayılmaz.
Örneğin, Amerikan toplumu ferdiyetçi bir yapıya sahiptir. Aile içinde bile insanlar nadiren bir araya gelir. Bu yüzden, birbirlerine iletmek istedikleri mesajları detaylı bir şekilde aktarmaları gerektiğini hissederler.
Amerikan şirketlerinde (veya Amerikan sistemine sahip) de benzer durum geçerlidir. Üst yönetimin sahip olduğu bilgilere alt seviyedeki çalışanlar kolayca erişemeyebilir. Bu yüzden iş ilişkilerinde daha fazla ayrıntıya ihtiyaç duyulur.
Herhangi bir anlaşmazlık durumunda, karşı taraftan direk olarak açıklama beklenir.
Karşılıklı görüşmelerde düşük kontekste sahip kişilerin herhangi bir şeyi kaçırmaması için, olabilecek en fazla bilginin iletilmesi önerilir.
Düşük Kontekste Sahip Ülkeler Hangileridir?
Kuzey Amerika (ABD, Kanada)
Batı Avrupa’nın büyük bir kısmı (Almanya, İsviçre)
İskandinav Ülkeleri (İsveç, Danimarka, Norveç)
Fransızlar bu gösterge çizelgesinde Almanlar ve Amerikalılardan daha üstte yer alır.
Yüksek ve Düşük Kontekstin Farkı Nedir?
Bir Japon, bir Amerikalıya şöyle der.
“When we say one word, we understand ten, but here you have to say ten to understand one” "Biz bir kelime söylediğimizde, on kelime anlıyoruz. Ama burada bir kelimeyi anlamak için on kelime söylemeniz gerekiyor."
Bu ifade, Japon toplumunda insanların birbirlerini çok iyi tanıdığını ve bilginin içsel olarak etkili bir şekilde paylaşıldığını gösterir. Bu durumda, grup içi diyaloglarda çok fazla konuşmaya ihtiyaç duyulmaz.
Amerikan toplumunda ise bilginin tam olarak paylaşılmaması nedeniyle her şeyin açık ve net bir şekilde ifade edilmesi gerektiği, insanların birbirlerini anlamak için daha fazla ayrıntılyai ve iletişime ihtiyaç duydukları anlaşılır.
Aynı kültür içerisinde, farklı kontekste sahip kişiler de bulunabilir. Ancak yine de şöyle bir genelleme yapmak mümkündür.
Yüksek ve düşük kontekste sahip olan ülkelerde yaşayan insanlar, içinde bulunduğu kültürün sahip olduğu yaşam şeklinden etkilenirler.
↑ İletişimde çok sıcak bir ilişki oluştuğunda, kontekst genel olarak yüksektir.
↓ Daha ciddi ve soğuk bir ilişki şekli oluştuğunda ise kontekst genel olarak düşüktür.
Yüksek ve Düşük Kontekst Mesajların Karşılaştırılması
Mesajlar | ↑ Yüksek Kontekst | ↓ Düşük Kontekst |
Sözel Davranışlar | Kelimelerin farklı yorumları olup, mesajlar ima edilerek verilir, bu yüzden yanlış anlaşılmalar çok yaygındır. | Kelimeler düzgün seçilir. Yerinde kullanılır, dobra dobra, kısa ve özlü, doğrudan, basit ve açık bir dil kullanılır |
Sözsüz Davranışlar | Sözsüz davranışlara güven duyulur ve görüşmelerde bilginin büyük bir kısmı sözsüz davranışlarla verilir. Jestler, mimikler, sessizlik ve duraklamalar en fazla kullanılan sözsüz davranışlardır. | Sözsüz davranışlar ikinci derecede önemlidir, yanlış anlaşılmaları önlemek için her konu detaylı olarak yazıya dökülür |
Sözsüz İletişim Yeteneği | Evet | Hayır |
Yazılı İletişim | Yazılı iletişime güven düşüktür | Yazılı iletişime çok fazla güvenilir |
Kurallar ve Standartlar | Yazılmamış kurallar geçerlidir, | Kurallar ve standartlar yakından takip edilir ve daha fazla bilgi düzenlenir |
Toplumsal Donanım | Homojen | Çeşitli |
Zaman | Polikronik zaman takip edilir, uzun dönemli ilişkiler tercih edilir ve sadakat çok önemlidir | Monokronik zaman takip edilir, kısa dönemli ilişkiler tercih edilir, zaman, yer ve aktiviteler önemlidir |
Karar Alma | Kolektivist yapıdadırlar ve grup kararları çok önemlidir. Birbirleri arasında çok yakın bir bağ vardır. Kararlar yüz yüze görüşmelerde grup tarafından, oybirliği esasına göre alınır ve hiyerarşinin en üstteki kişisi tarafından onaylanır | Ferdiyetçi bir yapıları vardır, kişiler ön plandadır. Birbirleri arasında yakın bağ yoktur. Kararlar organizasyonda yetki verilen kişiler tarafından alınabilir. Yüz yüze görüşmeden de karar alınabilir |
Yasalar | Az önemlidir | Çok önemlidir |
Kişinin sözü | Önemlidir ve güvenilir | Kişinin sözüne değil, belge ve evraklara güvenilir |
İlişkiler | İlişkiler programlardan daha önemlidir. Bu kültürlere dışarıdan girmek çok zordur, çünkü sizlerde yeterli bilgi yoktur ve ilişki kurulması zaman gerektirir | Program ve iş ilişkilerden daha önemlidir. Bu kültürlere dışarıdan girmek çok kolaydır. Çünkü bilgi sizlere hemen verilir ve yüzeysel bir ilişki hemen oluşturulur. |
Organizasyon Sorumluluğu | Üst seviyelerden sorumluluk alınır | Alt seviyelere doğru itilir |
Yer | Çok yakın mesafede durulur, nefesleri hissedilir | Kişiye özel bir mesafe vardır. Bu mesafeye girilmez |
Görüşmeler | Uzundur ve insanların birbirlerini tanıması sağlanır. | Çok hızlı ilerler |
Rekabetçi Teklif ve kontratlar | Nadir, daha az bilgi içerdiği için kısa kontratlar yapılır | Yaygındır |
Karar verme | Karar vermek için önsezi ve duygular kullanılır | Kararlar için gerçeklere ve kanıtlara güvenilir |
Kaynaklar
Understanding Cultural Differences; Edward T. Hall and Mildred Reed Hall, 1987
Comments